Chiều cao luôn là chủ đề khiến nhiều bạn học sinh – sinh viên trăn trở. Mỗi chiều tan học, tôi lại thấy các bạn ùa ra sân, tranh thủ đá bóng một trận cho “cao thêm vài phân”. Nghe thì có vẻ vui vui, nhưng bạn có từng tự hỏi: Liệu đá bóng thực sự giúp tăng chiều cao? Tôi cũng từng đặt dấu hỏi đó, nhất là khi thấy mấy đứa bạn hồi cấp 2 – thằng nào mê đá bóng đều trổ mã rõ nhanh.
Bạn sắp khám phá lý do vì sao môn thể thao tưởng chừng đơn giản này lại có thể kích hoạt hormone tăng trưởng, tác động đến hệ cơ xương và chiều dài xương mạnh mẽ nhất là trong giai đoạn dậy thì.
Chơi bóng đá tác động thế nào đến chiều cao của bạn?
Bạn để ý không—mỗi lần chơi bóng là cơ thể bạn gần như “cháy máy”. Chạy nước rút, bật nhảy tranh bóng, rồi những pha xoay người, chuyền nhanh, đỡ bóng… Tất cả đều là những dạng vận động có cường độ cao, kích thích mạnh lên hệ cơ xương, đặc biệt là phản xạ cơ và tác động cơ học lên xương dài.
Trong quá trình đó, những lực nén – kéo xen kẽ liên tục tác động đến đĩa sụn tăng trưởng (nơi xương dài ra), nhất là ở xương đùi và xương cẳng chân. Đây chính là lý do tại sao bạn thấy mấy đứa mê đá bóng hồi cấp hai thường lớn nhanh như thổi. Tôi nhớ rõ có thằng bạn trong lớp—mới đầu lùn tịt, vậy mà chỉ sau một mùa hè đá bóng ngày nào cũng 2 tiếng, cao vọt hẳn lên. Không phải chuyện đùa đâu.
Cá nhân tôi thấy, nếu bạn đang ở độ tuổi dậy thì thì bóng đá không chỉ giúp linh hoạt, khỏe hơn mà còn mở ra cơ hội tăng chiều cao tự nhiên, đều đặn. Cái quan trọng là duy trì tần suất vận động, ít nhất 3-4 buổi/tuần. Và dĩ nhiên, phải kết hợp với ngủ đủ và ăn chất. Nhưng mà—cái đó để nói sau ha.
Độ tuổi nào là “thời điểm vàng” để chơi bóng đá hỗ trợ tăng chiều cao?
Bạn biết không, nếu tôi được quay lại hồi nhỏ, chắc chắn tôi sẽ đá bóng nhiều hơn ở tuổi 10–14. Bởi vì sau ngần ấy năm quan sát và làm việc trong lĩnh vực phát triển chiều cao, điều tôi rút ra được là: giai đoạn từ 6 đến 18 tuổi – đặc biệt là khoảng 11 đến 16 – chính là thời điểm vàng để cơ thể “vượt ngưỡng”. Đây là lúc hormone tăng trưởng hoạt động mạnh, xương còn chưa cốt hoá hoàn toàn, và tốc độ phát triển gần như gấp đôi so với các giai đoạn khác.
Khi bạn chơi bóng đá ở tuổi này, những bài tập bật nhảy, tăng tốc, đổi hướng nhanh sẽ thúc đẩy lực cơ học lên đĩa sụn, từ đó kích hoạt quá trình kéo dài xương – một cách hoàn toàn tự nhiên và không can thiệp gì cả.
Tôi từng chứng kiến một cậu học sinh cấp 2, cao vọt 12cm chỉ sau một năm chăm chỉ đá bóng và ngủ đúng giờ (thật ra, cậu ấy còn bỏ điện thoại sau 9h tối nữa, điều mà không dễ tí nào).
Nên nếu bạn đang ở trong độ tuổi đó – hoặc có con em đang lớn – thì đây là thời điểm không thể bỏ lỡ. Sau 18 tuổi, mọi thứ bắt đầu chậm lại. Rất chậm.
Bóng đá so với các môn thể thao tăng chiều cao khác: Môn nào hiệu quả hơn?
Thật ra, nếu bạn hỏi tôi môn nào giúp tăng chiều cao tốt nhất, thì tôi sẽ trả lời ngay là không phải bóng đá. Nghe có vẻ phũ, nhất là nếu bạn yêu sân cỏ (tôi cũng từng mê đá phủi cả tuần đấy), nhưng khi đặt lên bàn cân với bóng rổ, bơi lội, hay cả nhảy dây và yoga, thì bóng đá vẫn có phần… lép vế một chút.
| Môn thể thao | Tác động đến chiều cao | Đặc điểm nổi bật | Cảm nhận cá nhân |
|---|---|---|---|
| Bóng rổ | Rất cao | Độ bật, kéo giãn cột sống liên tục | Cực kỳ hiệu quả, nhất là ở tuổi dậy thì |
| Bơi lội | Cao | Giảm áp suất cột sống, kéo dài tay chân | Mình thấy rất “mở người” sau mỗi buổi |
| Nhảy dây | Trung bình | Tăng nhịp tim, cải thiện độ bật | Tốt cho thân dưới, nhưng cần kiên trì |
| Yoga | Vừa | Tăng dẻo dai, cải thiện tư thế | Không tăng nhiều, nhưng giúp giữ dáng |
| Bóng đá | Thấp | Vận động thân dưới, ít kéo giãn | Tốt cho sức bền, nhưng không “kéo” chiều cao |
Bạn thấy đấy, bóng đá là môn thiên về sức bền, tốc độ, và phản xạ, nhưng lại thiếu các yếu tố giúp “kéo dài” cơ thể — như lực kéo cột sống hay giảm áp lực khớp. Cá nhân tôi từng chơi đá banh gần 7 năm, và phải nói là không thấy khác biệt mấy về chiều cao. Nhưng khi bắt đầu kết hợp với bơi lội và các bài nhảy tại chỗ? Khác biệt bắt đầu rõ sau khoảng 6 tháng.
Tức là, nếu bạn đang muốn cao thêm — thật sự cao thêm — thì bóng đá không nên là lựa chọn duy nhất. Hãy coi nó như một bài cardio phụ trợ. Còn để cải thiện chiều cao rõ rệt, bạn nên “gửi gắm hy vọng” vào bóng rổ hoặc bơi lội, vì chúng tạo ra lực kéo cột sống và độ bật rõ ràng hơn nhiều.
Những lưu ý khi chơi bóng đá để hỗ trợ tăng chiều cao
Bạn có thể ngạc nhiên, nhưng bóng đá — dù không phải là “vua” trong các môn giúp phát triển chiều cao — vẫn có giá trị riêng, nếu bạn chơi đúng cách. Và đây là điều mà nhiều bạn (trong đó có tôi hồi xưa) hay mắc phải: càng tập nhiều càng tốt. Nhưng thực tế thì không đơn giản vậy đâu. Nếu bạn không chú ý đến vài điểm dưới đây, bóng đá có thể phản tác dụng, thậm chí ảnh hưởng ngược đến cột sống và xương khớp.
Dưới đây là những lưu ý mình rút ra từ trải nghiệm cá nhân, sau nhiều năm đá phủi đều đặn và quan sát sự phát triển chiều cao (hoặc không phát triển gì cả!) của chính mình:
- Đừng chơi quá sức: Tập luyện cường độ cao mà không có thời gian hồi phục dễ dẫn đến thoái hóa khớp sớm hoặc chấn thương đầu gối. Mình từng bị đau khớp gối kéo dài 2 tuần vì đá liên tục 5 ngày không nghỉ.
- Chú trọng giãn cơ sau buổi tập: Bạn mà bỏ qua bước này thì chẳng mấy chốc sẽ cảm thấy cơ cứng và “rút ngắn” người lại (nói hơi quá nhưng đúng là cảm giác cơ thể bị nén xuống). Một bài giãn nhẹ 10 phút sau khi chơi giúp cơ thể “nới” ra và hỗ trợ phục hồi.
- Ăn uống đủ chất, đặc biệt là protein và canxi: Mình thấy rõ khác biệt khi bổ sung thêm sữa và trứng sau buổi đá bóng — cơ phục hồi nhanh hơn hẳn. Mà để cao thì bạn phải đảm bảo xương được nuôi dưỡng, chứ không chỉ chạy loanh quanh.
- Ngủ sớm, ngủ đủ: Nghe thì đơn giản, nhưng cực kỳ quan trọng. Sau 23h là thời điểm hormone tăng trưởng bắt đầu hoạt động mạnh — nếu bạn còn đang lướt điện thoại, bạn đang tự “cướp” chiều cao của mình.
- Lên lịch tập hợp lý: 2-3 buổi/tuần là vừa đẹp. Mình từng thử tập 5 buổi/tuần và chỉ thấy người mệt lả, không còn sức để tập các môn hỗ trợ khác như nhảy dây hay bơi.
Bạn thấy đó, bóng đá không xấu. Vấn đề là bạn chơi nó như thế nào. Nếu kết hợp hợp lý, nó sẽ là một mảnh ghép tuyệt vời trong hành trình phát triển chiều cao của bạn — vừa rèn thể lực, vừa xây dựng nền tảng sức bền. Nhưng nếu bạn để nó lấn át cả giấc ngủ, dinh dưỡng và hồi phục… thì chiều cao có khi lại là thứ phải “hy sinh”.
Có nên chơi bóng đá để cao hơn?
Nếu bạn đang kỳ vọng rằng bóng đá sẽ giúp bạn cao vút chỉ sau vài tháng thì… mình phải nói thật: nó không phải phép màu. Nhưng nếu bạn chơi đúng cách, duy trì đều đặn và kết hợp cùng các thói quen sống khoa học, thì nó hoàn toàn có thể trở thành một yếu tố hỗ trợ tích cực trong hành trình phát triển chiều cao.
Từ những gì mình đã trải qua (và từng mắc sai lầm), đây là vài điều mình nghĩ bạn nên cân nhắc trước khi chọn bóng đá là môn “đầu tàu”:
- Bóng đá không trực tiếp kéo dài xương, nhưng nó giúp cải thiện sức bền, phản xạ thần kinh và khả năng vận động phối hợp. Những thứ này tuy gián tiếp, nhưng rất quan trọng nếu bạn muốn phát triển toàn diện.
- Kết hợp kỷ luật và lịch tập khoa học: Mình thấy rõ hiệu quả khi chỉ chơi 2–3 buổi/tuần, còn lại là dành thời gian cho yoga, bơi hoặc các bài kéo giãn thân dưới.
- Chế độ ăn và giấc ngủ là nền tảng: Bạn có thể tập chăm đến mấy, nhưng nếu vẫn thức khuya, ăn uống bừa bãi thì kết quả gần như bằng 0. Cái này mình đã “trả giá” bằng suốt 1 năm cao thêm đúng… 0.5cm.
- Đừng ép bản thân: Có thời gian mình cố đá cho đủ buổi, bất kể mệt mỏi hay đau cơ. Kết quả? Cơ thể không phát triển mà còn ì ạch, uể oải cả tuần.
Cá nhân mình thấy, bóng đá phù hợp nếu bạn thích vận động nhóm, yêu thích cảm giác chiến đấu và phối hợp, và sẵn sàng kiên trì với một kế hoạch tổng thể. Nó không phải là “chìa khóa” tăng chiều cao duy nhất, nhưng chắc chắn là một mảnh ghép thú vị và bổ ích – miễn là bạn ghép nó đúng chỗ.