Bạn đang tìm kiếm một công cụ cho phép bạn dễ dàng theo dõi chiều cao chuẩn của trẻ sơ sinh trong 12 tháng đầu đời nhưng vẫn chưa biết lựa chọn công cụ nào phù hợp thì hãy trải nghiệm ngay công cụ mà Druchen chia sẻ sau đây nhé!
Chiều cao chuẩn của trẻ sơ sinh trong 12 tháng đầu đời
Theo dõi chiều cao trẻ sơ sinh không chỉ là để so sánh với biểu đồ tăng trưởng của WHO (dù cái đó rất quan trọng, tôi dùng suốt), mà còn để nắm bắt được những thay đổi nhỏ nhất trong quá trình phát triển – theo từng tháng tuổi. Cá nhân tôi thì luôn khuyên các phụ huynh lưu lại chỉ số tăng trưởng đều đặn mỗi tháng, vì nó giống như đọc được ngôn ngữ cơ thể của bé vậy.
Vậy, tại sao chiều cao lại quan trọng đến thế trong 12 tháng đầu? Cùng đi sâu hơn ngay dưới đây.
Tại sao chiều cao lại quan trọng trong 12 tháng đầu?
Bạn biết không, tôi từng nghĩ chiều cao là chuyện để lo sau này, kiểu như… khi con bắt đầu đi học hay chơi thể thao. Nhưng rồi khi bắt đầu làm việc chuyên sâu với các số liệu tăng trưởng, tôi nhận ra: 12 tháng đầu chính là “giai đoạn vàng” để phát triển chiều cao. Cơ thể bé lớn nhanh một cách khó tin – có bé tăng tới 25cm chỉ trong năm đầu tiên. Mà chiều cao không chỉ nói lên tầm vóc đâu, nó còn phản ánh sự phát triển toàn diện: từ dinh dưỡng, gen, hormone tăng trưởng, cho tới giấc ngủ và vận động.
Điều thú vị là, chiều cao trong giai đoạn này phản ứng rất nhạy với các yếu tố như bú mẹ đầy đủ, ngủ sâu vào ban đêm (giấc ngủ sâu là lúc hormone tăng trưởng tiết ra mạnh nhất, tôi khá bất ngờ khi biết điều này), hay việc bé được chơi đùa, vận động thường xuyên.
Tôi hay ví nó như việc gieo mầm – nếu bạn chăm đúng cách ngay từ đầu, cái cây sẽ lớn thẳng và khỏe. Còn nếu để qua mất thời điểm này, sau chỉnh sửa sẽ khó hơn rất nhiều. Vậy nên, nếu bạn đang theo dõi sự phát triển của bé – đừng chỉ cân, hãy đo chiều cao đều đặn. Tin tôi đi, bạn sẽ thấy được những điều rất rõ ràng từ con số ấy.
Bảng chiều cao chuẩn theo WHO cho trẻ từ 0–12 tháng
Nếu bạn giống tôi hồi mới làm bố, chắc cũng từng rối tung khi nhìn mấy cái biểu đồ tăng trưởng. Nào là đường trung bình, phần trăm bách phân, rồi nam – nữ lại khác nhau. Nhưng rồi tôi nhận ra: bảng chiều cao chuẩn theo WHO thực sự là công cụ “gỡ rối” đáng tin cậy nhất nếu bạn muốn theo dõi đúng cách sự phát triển của bé theo từng tháng tuổi.
Dưới đây là bảng so sánh chiều cao lý tưởng theo WHO dành cho trẻ nam và nữ trong năm đầu tiên:
| Tháng tuổi | Bé trai (cm) | Bé gái (cm) |
|---|---|---|
| 0 | 49.9 | 49.1 |
| 1 | 54.7 | 53.7 |
| 2 | 58.4 | 57.1 |
| 3 | 61.4 | 59.8 |
| 4 | 63.9 | 62.1 |
| 5 | 65.9 | 64.0 |
| 6 | 67.6 | 65.7 |
| 7 | 69.2 | 67.3 |
| 8 | 70.6 | 68.7 |
| 9 | 72.0 | 70.1 |
| 10 | 73.3 | 71.5 |
| 11 | 74.5 | 72.8 |
| 12 | 75.7 | 74.0 |
Bạn có thể thấy rõ, bé trai thường cao hơn bé gái một chút – tầm 0.8 đến 1.5cm tùy tháng. Theo kinh nghiệm của tôi, sự khác biệt này không phải lúc nào cũng rõ ràng trong thực tế, nhưng nó vẫn là một chỉ báo quan trọng để bạn kiểm tra xem bé có đang phát triển đúng “đường ray” không.
Và nhớ nhé, đừng so bé bạn với bé hàng xóm, mà hãy so với chính đường biểu đồ tăng trưởng của con. Bạn sẽ thấy, theo dõi chiều cao không chỉ là đo đạc – mà là hiểu được cách con lớn lên mỗi ngày.
Chiều cao chuẩn từng tháng tuổi (0–12 tháng)
Mỗi lần có bố mẹ hỏi tôi: “Bé nhà em 6 tháng mà cao 67cm thì có thấp không anh?”, tôi lại quay về cái bảng dưới đây – đơn giản, dễ tra, mà cực kỳ sát với thực tế (dựa trên chuẩn WHO). Cá nhân tôi thì luôn in ra treo trên tủ lạnh, vì thật sự… bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy bé lớn nhanh thế nào chỉ sau một tháng.
| Tháng tuổi | Chiều cao chuẩn bé trai (cm) | Chiều cao chuẩn bé gái (cm) |
|---|---|---|
| 0 | 49.9 | 49.1 |
| 1 | 54.7 | 53.7 |
| 2 | 58.4 | 57.1 |
| 3 | 61.4 | 59.8 |
| 4 | 63.9 | 62.1 |
| 5 | 65.9 | 64.0 |
| 6 | 67.6 | 65.7 |
| 7 | 69.2 | 67.3 |
| 8 | 70.6 | 68.7 |
| 9 | 72.0 | 70.1 |
| 10 | 73.3 | 71.5 |
| 11 | 74.5 | 72.8 |
| 12 | 75.7 | 74.0 |
Bạn để ý kỹ sẽ thấy: càng về sau, tốc độ tăng chiều cao chậm lại – tháng 0 đến tháng 1 là “nhảy vọt”, nhưng từ tháng 10 trở đi, mỗi tháng chỉ nhích nhẹ 1–1.2cm. Tôi từng lo khi bé nhà mình “chững lại” từ tháng 8, nhưng sau khi so với bảng này, tôi thở phào. Đó là lý do tôi luôn khuyên bạn không chỉ nhìn con số, mà phải hiểu “bối cảnh phát triển” theo từng tháng tuổi.
Những dấu hiệu bé không đạt chuẩn chiều cao
Bạn biết không, nhiều phụ huynh thường phát hiện con chậm phát triển chiều cao hơi muộn — thường là sau vài tháng “cảm thấy bé không lớn thêm mấy”. Tôi từng gặp không ít trường hợp như vậy, và điều đầu tiên tôi nói là: hãy để ý sớm hơn, vì cơ thể trẻ luôn “báo hiệu” bằng những dấu hiệu rất nhỏ.
Nếu bạn thấy bé ít tăng chiều cao trong 2–3 tháng liền, hoặc cao thấp hơn mức chuẩn WHO từ 2–3cm, đó đã là tín hiệu cần kiểm tra. Kèm theo đó, bé có thể không tăng cân đều, hay trông gầy, tay chân nhỏ, tóc thưa – những biểu hiện thường đi kèm với thiếu vi chất hoặc suy dinh dưỡng nhẹ. Tôi nhớ có bé từng chỉ “dậm chân” ở 65cm suốt 4 tháng, và hóa ra là do thiếu sắt và canxi.
Một dấu hiệu khác mà tôi nghĩ ít người chú ý: bé ngủ không sâu giấc, hay quấy đêm, ít vận động hơn bình thường. Đây là lúc hormone tăng trưởng bị gián đoạn – và bạn nên cho bé đi khám định kỳ sớm, đặc biệt là khi cả chiều cao lẫn cân nặng đều không theo biểu đồ tăng trưởng.
Nói thật, đừng đợi đến khi “mọi người xung quanh nhận ra bé thấp hơn” – vì lúc đó bạn đã bỏ lỡ vài tháng quý giá rồi.
Cách giúp trẻ đạt chiều cao chuẩn
Thật ra, giúp bé phát triển chiều cao không phải cứ uống sữa thật nhiều là đủ đâu (mặc dù sữa mẹ vẫn là “chân ái” trong 6 tháng đầu). Điều tôi học được sau nhiều năm theo dõi các ca phát triển chậm là: chiều cao của trẻ sơ sinh phụ thuộc vào sự kết hợp nhịp nhàng giữa dinh dưỡng, giấc ngủ, vận động – và cả sự tương tác với bạn nữa.
Bạn thử để ý xem: bé ngủ có đủ giấc ngủ sâu ban đêm không? Đây là lúc hormone tăng trưởng hoạt động mạnh nhất. Tôi thường khuyên các mẹ nên giữ lịch sinh hoạt đều đặn từ sớm – tắm nắng sáng nhẹ, massage nhẹ nhàng buổi chiều, rồi cho bé ngủ đúng khung giờ tối (thường là trước 9h). Nghe có vẻ đơn giản, nhưng hiệu quả bất ngờ.
Về dinh dưỡng, ngoài sữa mẹ, bạn nên bổ sung gián tiếp qua chế độ ăn của mẹ (trong giai đoạn cho con bú) các vi chất như canxi, vitamin D3, DHA – hoặc nếu bé đã ăn dặm, thì có thể bắt đầu giới thiệu một số thực phẩm giàu dưỡng chất.
Điều cuối cùng – và tôi nghĩ quan trọng không kém – là bạn hãy chơi với bé thật nhiều. Trẻ càng được vận động và tương tác tích cực, càng kích thích phát triển hệ thần kinh và thể chất. Nói vui một chút, nhưng bé mà “nằm yên như khúc gỗ” thì khó cao lắm!